Geroepen tot vrijheid

Het nieuwe boek van pastoor Franken is 29  april verschenen

In één zin waarover het gaat

Als je een boek schrijft, krijg je vaak de vraag: “Vertel eens in één zin waar het over gaat.” Ik moet altijd even slikken als ik die vraag krijg. Bij dit boek stamel ik dan: “Het katholieke geloof onderdrukt jouw persoonlijke vrijheid niet – wat de meeste mensen denken – maar is juist de bron van jouw vrijheid! Een vrijheid zo vreugdevol dat je haar nauwelijks kan vatten.”

Waar gaat het over? Het best bewaarde geheim ter wereld is misschien dat in de Katholieke Kerk over vrijheid gaat. Namelijk: hoe word je vrij, vrij om echt lief te hebben? Geen vrijheid om te doen waar je zin in hebt, maar een vrijheid die binnen in jezelf zit.

Vrij van “Het dikke ik”

Het boek vertelt hoe je echt vrij kunt leven. Ons ego of “dikke ik” moet daarvoor een beetje afvallen. Het boek geeft hier praktische tips voor.

Het boek is te verkrijgen via amazon.nl, bol.com of de boekhandel.

ISBN  9789493395367

Inhoudsopgave

Als ik zelf in de boekhandel snuffel, bekijk ik altijd de inhoudsopgave. Pas daarna weet ik of ik het boek wil lezen of niet. Daarom volgt nu de inhoudsopgave.

Inleiding: Honger naar zingeving

Deel 1. Vrij zijn om echt lief te hebben
Hoofdstuk 1. Het is anders dan je denkt
Hoofdstuk 2. Radicale vrijgevigheid
Hoofdstuk 3. De inhoud van het christendom
Hoofdstuk 4. Wat de kerkvaders zeggen
Hoofdstuk 5. De essentie van het christendom (her)ontdekt!
Hoofdstuk 6. Drie-eenheid
Hoofdstuk 7. Een groot probleem: Het ‘dikke ik’
Hoofdstuk 8. Waarom het ‘dikke ik’ niet gelukkig is
Hoofdstuk 9. Het ‘dikke ik’ en mislukkingen
Hoofdstuk 10. Wat is liefde?
Hoofdstuk 11. Alleen God haalt je uit de problemen

Deel 2. Verlossing van het ‘dikke ik’ in de praktijk
Hoofdstuk 12. Gered door de sacramenten
Hoofdstuk 13. Eucharistie
Hoofdstuk 14. Een reis door de tijd
Hoofdstuk 15. Het leven is een strijd
Hoofdstuk 16. Een grote barrière in de praktijk

Deel 3. Hoe maak je je dit alles persoonlijk eigen?
Hoofdstuk 17. Mag ik dan helemaal niet van mijzelf houden?
Hoofdstuk 18. Gebed en onvoorwaardelijke liefde

Deel 4. Een sterke hulp en twee voorbeelden
Hoofdstuk 19. Een krachtige hulp
Hoofdstuk 20. Participatie in de praktijk: Thérèse van Lisieux
Hoofdstuk 21. Nog een voorbeeld: Teresa van Calcutta
Hoofdstuk 22. Conclusie
Appendix 1. Nog een belangrijk sacrament

---

Eerste Bladzijden
Inleiding: Honger naar zingeving

Wat drijft ons eigenlijk?

Marianne Thieme heeft tijdens de coronaperiode theologie gestudeerd. “Ik wilde ontdekken wat ons in deze westerse maatschappij nou eigenlijk drijft, wat we misschien kwijt zijn geraakt en wat we eerst weer moeten opdiepen, als we naar een maatschappij toe willen die opkomt voor het kwetsbare.” [i]

Ze zoekt wat ons drijft. Wat heeft ze onder andere ontdekt? “Ik merk dat millennials en mensen van ‘generation Z’ teleurgesteld zijn in de beloftes van de moderniteit, waarbij zij vooral de negatieve effecten ervan zien, namelijk de plasticsoep, de klimaatopwarming en de vervreemding die ontstaat door de geïndividualiseerde samenleving. Die mensen lopen rond met een gat in hun ziel. Ze ervaren weinig levensbeschouwelijke cohesie, terwijl ze daar wel behoefte aan hebben.” [ii]

Bestaat het katholieke geloof nog?

“Waar doe je het allemaal voor? Waar is iedereen zo druk mee bezig?” Speelt het katholieke geloof nog een rol bij deze vragen? Het heeft eeuwenlang mensen een doel in het leven gegeven. Maar nu lijkt het onzichtbaar geworden.

In een column in een plaatselijk krantje schrijf ik: “Een paar jaar geleden. Het misdienaars uitje in mijn vorige parochie. De Efteling. Kinderen en hun ouders hollen naar de ‘Python’, een achtbaan waar je met grote snelheid over de kop gaat. Ze krijgen er niet genoeg van. De groep gaat voor de vierde keer in de rij staan voor deze attractie. Ik voel voor de vierde keer mijn maag opspelen. Ik zeg daarom: “Zeg, zijn jullie al in het sprookjesbos geweest?” Vraagtekens op alle gezichten. Een misdienaartje, met paardenstaarten à la Pippi Langkous vat, na een pijnlijke stilte, de groepsconsensus samen: “Tijdverspilling !”

Begin jaren zeventig kwam ik als jongetje met mijn ouders in de Efteling. Er was alleen het sprookjesbos, Langnek, het vliegend tapijt en het kindertreintje. En natuurlijk de fascinerende pratende prullenbak: “Papier hier!” Ook deze tekst roept bij de misdienaars vragen op. “Papier? Wat is dat ook al weer?” Het is duidelijk. Hoog tijd voor een andere tekst: “Telefoon hier!”

Is het katholieke geloof tegenwoordig voor velen tijdverspilling? Soms krijg ik dat gevoel. Als het in de media nog ter sprake komt, gaat het over het dalen van het kerkbezoek of het sluiten van kerken. Of over de katholieke moraal, die echt niet meer ‘van deze tijd’ is.

Waar gaat het katholieke geloof echt over? Wie weet dat nog? Zijn we op de één of andere manier de essentie kwijtgeraakt?

Dit boek gaat over die essentie van het katholieke geloof. Als je een boek schrijft, krijg je vaak de vraag: “Vertel eens in één zin waar het over gaat.” Ik moet altijd even slikken als ik die vraag krijg. Bij dit boek stamel ik dan: “Het katholieke geloof onderdrukt jouw persoonlijke vrijheid niet – wat de meeste mensen denken – maar is juist de bron van jouw vrijheid! Een vrijheid zo vreugdevol dat je haar nauwelijks kan vatten.”

Het best bewaarde geheim ter wereld is misschien dat het in de Katholieke Kerk over vrijheid gaat. Namelijk: hoe word je vrij, vrij om echt lief te hebben?

Miljoenen haten wat zij ten onrechte menen dat de Katholieke Kerk is

Dit boek is geschreven vanuit een katholiek perspectief. Ik veronderstel niet dat het katholieke geloof het enige is dat antwoord probeert te geven op de vraag hoe je vrij wordt om echt lief te hebben. Misschien herkennen vele andere christenen zich in mijn verhaal. De overeenkomsten tussen katholieke christenen en niet-katholieke christenen zijn, denk ik, groter dan de verschillen. Het katholieke geloof is echter het geloof waar ik zowel intellectueel als gevoelsmatig het meeste van af weet. Ik ken alleen dat geloof echt van binnen. Daarom schrijf ik vanuit dat perspectief, hoewel misschien het woord ‘katholiek geloof’ vaak in dit boek vervangen kan worden door ‘christelijk geloof’. [iii]

Maar wie weet nog waar het katholieke geloof over gaat? Zelfs de gelovige betekenis van Kerstmis raakt vergeten. Stel: Er is nog meer leven in het heelal. Ruimteschepen arriveren bij onze planeet. Deze ‘aliens’ monitoren onze media in de maand december. Voor hen is het duidelijk. Kerstmis gaat over lekker eten en drinken. Duizenden lichtjes in de kerstboom. Dure cadeaus. Verder niet.

Een collega van mij heeft een projectkoortje samengesteld met de kinderen van groep vier. Het koortje gaat zingen in de gezinsviering op 24 december. Na het oefenen van ‘de herdertjes lagen bij nachte’ zegt één van de kinderen tegen hem: “Wanneer gaan we nou echte kerstliedjes zingen?” “Echte?” “Ja, Santa Claus is coming to Town.”

Zelfs als het over Kerstmis gaat, lijkt kennis over het katholieke geloof verdwenen. Er bestaan veel vooroordelen over dit geloof.

De Amerikaanse mediabisschop Fulton Sheen zei ooit: “Er zijn in de Verenigde Staten niet meer dan honderd mensen die de Katholieke Kerk echt haten; maar er zijn er miljoenen die haten wat zij ten onrechte menen dat de Katholieke Kerk is.” [iv]

In 2014 trad Ulf Ekman, dominee van één van de meest invloedrijke evangelische kerken van Zweden, toe tot de Katholieke Kerk. Hij zei daarover: “Ik ontdekte hoe weinig ik echt af wist van katholieken, hun spiritualiteit en hun geloof. Onbewust droeg ik vele vooroordelen met me mee en had snel mijn oordeel klaar, zonder dat ik echt wist wat ze feitelijk geloofden. Het was goed om te ontdekken hoe oppervlakkig en nonchalant mijn opinies waren, niet gebaseerd op de eigen bronnen van katholieken maar op die van hun tegenstanders, en om te midden van hen een zeer rijk erfgoed (…) en een diepe liefde voor Jezus Christus te ontdekken.” [v]

Niet alleen gaat het in de media nooit over de essentie, op de één of andere manier wordt het geloof voortdurend ‘geframed’ als een bedreiging van jouw vrijheid als modern mens.

Wat ik in dit boek duidelijk hoop te maken, is dat het katholieke geloof anders is dan wat mensen denken. Het is geen onderdrukking van de vrijheid. Het is een bron van vrijheid!

Geen poging tot bekering

Geen woorden maar daden. Als schrijver wil ik je daarom vrij laten. Ik wil je nergens toe bekeren. Het enige wat ik wil is met jou in gesprek gaan over vrijheid. Wat maakt je echt vrij? Wat belemmert jouw vrijheid in onze samenleving? Ik wil hier woorden zoeken voor iets wat ons allemaal bezighoudt.

Ik hoop dat je mijn poging geslaagd vindt. Misschien komt de inhoud van dit boek soms wat stellig op je over. Met die stelligheid wil ik je niets opdringen. Mijn ervaring is dat een voorganger of auteur allereerst tegen zichzelf spreekt.

Ik heb een diep respect voor jouw eigen vermogen tot nadenken en voor jouw vrijheid. Wat ik wel wil is jouw fascineren, met de wijsheid en de verbondenheid die ik zelf – en velen met mij – ervaren in het katholieke geloof. Ik wil bij jou het verlangen opwekken dat vrijheid echt bestaat.

Geloof als een weg naar vrijheid. Geloof als een sleutel tot een onverwacht geluk. Geloof als iets wat je leven op dit vlak gemakkelijker maakt.

---

[i] Marianne Thieme, Hoop in tijden van crisis, Volzin no. 04, april 2024, blz. 9.
[ii] Marianne Thieme, Hoop in tijden van crisis, blz. 10.
[iii] God spreekt ook tot mensen uit andere gelovige tradities. Het Tweede Vaticaans Concilie zegt daar onder meer over: “Ook is diezelfde God niet ver van hen, die in een afschaduwing en in beelden de onbekende God zoeken, want Hij geeft aan allen leven en adem, ja alles, en, als onze Heiland, wil Hij, dat alle mensen gered worden. Want wie zonder schuld het Evangelie van Christus en zijn Kerk niet kent, maar toch eerlijk God zoekt en zijn wil, zoals het geweten hem die voorhoudt, onder de invloed van de genade, in zijn leven tracht te verwezenlijken, kan het eeuwig heil verwerven.” (Tweede Vaticaans Concilie, Lumen Gentium, no. 16.) “Want omdat Christus voor alle mensen gestorven is en omdat de mens in waarheid maar één roeping heeft, nl. een goddelijke roeping, moet het voor ons zeker zijn, dat de Heilige Geest allen de mogelijkheden biedt om op een wijze, die God bekend is, in dit Paasgeheim te worden opgenomen.” (Tweede Vaticaans Concilie Gaudium et Spes, no. 22.)
[iv] Scott en Kimberly Hahn, Rome ons thuis, Amsterdam 2001, blz. 13.
[v] www.christianitytoday.com